Οι ΗΠΑ εισήλθαν σήμερα (1/10) σε περίοδο δημοσιονομικής παράλυσης (shutdown) με αποτέλεσμα να έχει διακοπεί μέρος της χρηματοδότησης της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, ενώ το Κογκρέσο απέχει πολύ από την εξεύρεση συμβιβαστικής λύσης μεταξύ Ρεπουμπλικάνων και Δημοκρατικών προκειμένου να εγκριθεί ένας προσωρινός προϋπολογισμός.
Πολλές εκατοντάδες χιλιάδες ομοσπονδιακοί υπάλληλοι θα τεθούν σε αναγκαστική αργία, ενώ σοβαρά προβλήματα θα δημιουργηθούν στη λειτουργία των δημόσιων υπηρεσιών και προγραμμάτων.
Πρόκειται για το πρώτο shutdown από το 2018, το οποίο είχε σημειωθεί επί της προηγούμενης θητείας του Ντόναλντ Τραμπ και είχε διαρκέσει 35 ημέρες. Αυτό ήταν μέχρι στιγμής το μεγαλύτερο διάστημα που έχει ανασταλεί η λειτουργία της ομοσπονδιακής κυβέρνησης από το 1981. Από τη χρονιά εκείνη έχουν γίνει στις ΗΠΑ 15 shutdown, με τρία από αυτά να καταγράφονται στη διάρκεια την προηγούμενης θητείας του Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ (τον Ιανουάριο, τον Φεβρουάριο και τον Δεκέμβριο 2018).
Ήδη Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικάνοι έχουν αρχίσει να αλληλοκατηγορούνται: οι Δημοκρατικοί “θέλουν να κλείσουν τα πάντα, εμείς δεν το θέλουμε”, διαβεβαίωσε ο Αμερικανός πρόεδρος χθες, Τρίτη 30/9, το βράδυ, προτού υιοθετήσει έναν πιο απειλητικό τόνο.
“Πολλά καλά πράγματα μπορεί να προκύψουν από το ‘shutdown’, μπορούμε να ξεφορτωθούμε πολλά πράγματα που δεν θέλουμε και θα ήταν πράγματα των Δημοκρατικών”, τόνισε ο Τραμπ.
Πρόκειται για μια έμμεση αναφορά στην πρόθεση του Ρεπουμπλικάνου να εκμεταλλευθεί την αναστολή της λειτουργίας κάποιων ομοσπονδιακών υπηρεσιών για να προχωρήσει σε απολύσεις χιλιάδων υπαλλήλων, καθώς επιδιώκει να αναδιαμορφώσει ριζικά την ομοσπονδιακή κυβέρνηση με την αποχώρηση περίπου 300.000 εργαζομένων ως τον Δεκέμβριο.
Από την πλευρά τους οι Δημοκρατικοί καταγγέλλουν την έλλειψη διάθεσης διαπραγμάτευσης των Ρεπουμπλικάνων.
“Δεν είναι θέμα εγωισμού”, δήλωσε ο επικεφαλής των Δημοκρατικών στη Γερουσία, Τσακ Σούμερ, σε συνέντευξη Τύπου. “Γίνεται επειδή οι Αμερικανοί υποφέρουν από αυξημένα κόστη παντού – είτε πρόκειται για δασμούς, για την ενέργεια είτε για τα τρόφιμα“, πρόσθεσε, καταγγέλλοντας και την “κατακόρυφη άνοδο” του κόστους των υγειονομικών υπηρεσιών και φαρμάκων.
Συντεταγμένη αναστολή
Το shutdown ξεκίνησε μερικές ώρες αφού δεν κατάφερε να εγκριθεί από τη Γερουσία ένας προσωρινός προϋπολογισμός που θα συνέχιζε τη χρηματοδότηση του ομοσπονδιακού κράτους ως τις 21 Νοεμβρίου.
Οι Δημοκρατικοί ήταν αντίθετοι στο σχέδιο προσωρινού προϋπολογισμού που παρουσίασαν οι Ρεπουμπλικάνοι διότι σε αυτό δεν περιλαμβανόταν η παράταση της υγειονομικής κάλυψης εκατομμυρίων Αμερικανών, κυρίως μέσω του προγράμματος Obamacare, η οποία πρόκειται να λήξει στο τέλος του έτους. Οι Ρεπουμπλικάνοι από την πλευρά τους επιμένουν ότι το θέμα θα πρέπει να συζητηθεί ξεχωριστά.
Αν και οι Ρεπουμπλικάνοι έχουν την πλειοψηφία στη Γερουσία με 53 έδρες, ο κανονισμός του Σώματος προβλέπει ότι οποιοδήποτε κείμενο προϋπολογισμού πρέπει να εγκριθεί με 60 ψήφους σε σύνολο 100 και κατά συνέπεια οι Ρεπουμπλικάνοι χρειάζονταν τουλάχιστον 7 ψήφους από τους Δημοκρατικούς.
Τον Μάρτιο, όταν διαφάνηκε και πάλι το ενδεχόμενο shutdown, οι Ρεπουμπλικάνοι αρνήθηκαν να συζητήσουν τις τεράστιες περικοπές στις δημόσιες δαπάνες τις οποίες είχε αποφασίσει η κυβέρνηση Τραμπ. Ωστόσο δέκα Δημοκρατικοί γερουσιαστές, ανάμεσά τους και ο Σούμερ, ψήφισαν υπέρ του προσωρινού προϋπολογισμού προκειμένου να αποφύγουν την παράλυση του ομοσπονδιακού κράτους.
Η επιλογή τους τότε είχε προκαλέσει έντονες αντιδράσεις μεταξύ των Δημοκρατικών, με πολλούς υποστηρικτές του κόμματος να τους κατηγορούν ότι υποχώρησαν μπροστά στον Τραμπ.
“Δεν είναι σαφές για πόσο καιρό οι Δημοκρατικοί θα επιμένουν σε αυτή την αδιέξοδη στάση, κάτι που καθιστά δύσκολο να προβλεφθεί η διάρκεια του shutdown”, σχολίασε ο Ράσελ Βοτ διευθυντής του Γραφείου Προϋπολογισμού του Λευκού Οίκου σε επιστολή του προς στελέχη υπουργείων.
Παράλληλα ο Βοτ έδωσε εντολή στις ομοσπονδιακές υπηρεσίες “να θέσουν σε εφαρμογή τα σχέδιά τους για μια συντεταγμένη αναστολή λειτουργίας”.
Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Λευκού Οίκου εκτιμά ότι περίπου 750.000 ομοσπονδιακοί υπάλληλοι θα τεθούν σε αναγκαστική αργία, ενώ ενδέχεται να δημιουργηθούν προβλήματα στις πτήσεις, όπως και στην καταβολή κοινωνικών επιδομάτων.
Εξάλλου ανεξάρτητοι αναλυτές προειδοποιούν ότι αυτό το shutdown μπορεί να διαρκέσει περισσότερο από προηγούμενα, καθώς ο Τραμπ απειλεί να τιμωρήσει τους Δημοκρατικούς με περικοπές σε κυβερνητικά προγράμματα και με απολύσεις ομοσπονδιακών υπαλλήλων.
Από την πλευρά τους οι Δημοκρατικοί δέχονται πιέσεις από τους αγανακτισμένους ψηφοφόρους τους να πετύχουν μια νίκη ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών του 2026, οι οποίες θα καθορίσουν ποιο κόμμα θα ελέγχει το Κογκρέσο τα δύο τελευταία χρόνια της θητείας Τραμπ.
Ο καθηγητής του πανεπιστημίου του Σικάγο Ρόμπερτ Πέιπ εκτίμησε ότι το ασυνήθιστα πολωμένο πολιτικό κλίμα στις ΗΠΑ, κυρίως μετά τη δολοφονία του Τσάλι Κερκ, και η αυξανόμενη επιρροή των πιο ακραίων φωνών στο εσωτερικό των δύο κομμάτων είναι πιθανό να καταστήσουν πιο δύσκολη την εξεύρεση συμβιβαστικής λύσης.
“Οι κανόνες της πολιτικής αλλάζουν ριζικά και δεν μπορούμε να γνωρίζουμε με βεβαιότητα πού θα τελειώσουν όλα αυτά”, σημείωσε. “Κάθε πλευρά θα πρέπει να υποχωρήσει ενάντια στη θέληση δεκάδων εκατομμυρίων πραγματικά επιθετικών υποστηρικτών, κάτι που θα είναι πολύ δύσκολο να κάνει”, πρόσθεσε.
